Z wolna wychodzimy gospodarczo z pandemicznego „lockdown”. Gospodarka musi działać by nie pogłębiał się kryzys a deficyt nie rósł dalej. Istotnym elementem wracania do normalności jest zapewnienie maksymalnego bezpieczeństwa pracownikom. Jak informuje Państwowa Inspekcja Pracy poprzez pracowników nadzoru, na pierwszy plan wysuwa się ocena ryzyka zawodowego związanego z możliwością zakażenia wirusem SARS-CoV-2. Możliwości kontrolne PIP w czasie pandemii były mocno ograniczone. Na ten rok jednak pracownicy Państwowej Inspekcji Pracy planują przeprowadzić 52 tyś. kontroli. innymi formami działań prewencyjnych ma zostać objętych przynajmniej 30 tys. podmiotów.  W myśl podanego planu pracy na rok 2022 i zapisów bezpośrednio z niego wynikających Państwowa Inspekcja Pracy będzie sprawdzać realizację obowiązku przekazywania pracownikom informacji o zagrożeniach dla zdrowia i życia oraz o podjętych działaniach ochronnych i zapobiegawczych – czyli dokumentację oceny ryzyka zawodowego.

Jakie kary mogą spotkać zatem pracodawców którzy nie będą posiadać oceny ryzyka zawodowego?

Oceny ryzyka zawodowego należy dokonywać zawsze w każdym zakładzie zatrudniającym przynajmniej jednego pracownika. Zapisów prawa wynika, iż taki dokument należy systematycznie aktualizować. Wynika to bezpośrednio  z obowiązku dbania o bieżące informowanie pracowników na temat występowania zagrożeń na ich stanowiskach pracy.  Wszystkich podejmujących zatrudnienie zapoznajemy z istniejącym  ryzykiem zawodowym głównie podczas szkolenia wstępnego BHP jak również w trakcie instruktażu stanowiskowego. Pracowników, którzy z racji różnych uwarunkowań nie są obowiązanie przechodzić instruktaż stanowiskowy, o takim zagrożeniu należy powiadomić w trakcie trwania kursu wstępnego. Brak oceny ryzyka zawodowego jest ewidentnym naruszeniem zapisów prawa pracy.

UWAGA Zatrudniając pracowników młodocianych o ryzyku zawodowym i o zasadach ochrony przed nim trzeba również powiadomić ich przedstawicieli ustawowych. Aby bezsprzecznie potwierdzić taki fakt opiekunowie prawni powinni najlepiej taką wiedzę potwierdzili pisemnie.

Brak oceny ryzyka zawodowego naraża pracodawcę na poważne konsekwencje prawne

Niestosowanie się do tych obowiązków określonych w art. 226 k.p. stanowi wykroczenie przeciwko prawom pracownika Sankcjonowane jest to karą grzywny (art. 283 par. 1 k.p.). Ponadto brak poinformowania pracownika o zagrożeniach wynikających ze środowiska pracy i o obowiązku przestrzegania przepisów bhp zapobiegającym tym zagrożeniom skutkuje, w przypadku gdy dojdzie do zdarzenia wypadkowego ( wypadek przy pracy ) z winy pracownika, iż pracodawca nie będzie mógł się zwolnić z powinności wypłaty pracownikowi świadczeń z tego tytułu. Pracodawca naraża się także na odpowiedzialność odszkodowawczą w stosunku do pracownika. Jeżeli nie poinformowanie pracownika o zagrożeniach – ocenie ryzyka zawodowego wynikającej z wykonywanej pracy doprowadzi do szkody, np. straci on odporność organizmu na choroby, to bez większych przeszkód będzie mógł skutecznie dochodzić od pracodawcy odszkodowania na podstawie przepisów kodeksu cywilnego (art. 471 i nast. k.c.).

Kto, będąc odpowiedzialnym za stan bezpieczeństwa i higieny pracy albo kierując pracownikami lub innymi osobami fizycznymi, nie przestrzega przepisów lub zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, podlega karze grzywny od 1.000 zł do 30.000 zł.

Warto zatem zainwestować relatywnie niewielką kwotę w przygotowanie oceny ryzyka zawodowego Koszt wykonania takiego opracowania dla jednego stanowiska ( np. magazynier, pracownik administracyjno-biurowy itp. ) to ok. 100 -120 zł. brutto, wzory dokumentów można już nabyć w kwocie 45 zł. brutto. Niewykonanie i brak oceny ryzyka zawodowego może spowodować niewspółmierne straty w stosunku do kosztów jej wykonania.

Artykuł Jakie grożą kary pracodawcy za brak oceny ryzyka zawodowego? pochodzi z serwisu Ocena Ryzyka Zawodowego - Ryzyko Zawodowe.

W dniu 07.12.2021r. Rada Ochrony Pracy podczas zdalnego spotkania w formie wideokonferencji,  zapoznała się z programem działania Państwowej Inspekcji Pracy (PIP) na rok 2022 oraz lata 2022-2024., trafił on również do szerokiego grona odbiorców zainteresowanych bezpieczeństwem pracy. Państwowa Inspekcja Pracy poinformowała, iż  w związku z utrzymującym się stanem epidemii Państwowa Inspekcja Pracy będzie sprawdzać stosowanie się pracodawców do przepisów mających na celu ograniczenie narażenia na zakażenie wirusem SARS-CoV-2 w zakładach pracy, a także realizację obowiązku przekazywania pracownikom informacji o zagrożeniach dla zdrowia i życia oraz o podjętych działaniach ochronnych i zapobiegawczych.

Z przyjętego programu wynika, iż w zależności od obowiązującego stanu epidemicznego nadal kontynuowane będą działania kontrolne dotyczące:

• zapewnienia pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz przeciwdziałaniem występowaniu i skutkom sytuacji uprawniających do powstrzymania się o wykonywania pracy (art. 210 Kodeksu pracy),
• przestrzeganie przepisów dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem, oraz
• przestrzeganiem przepisów dotyczących czasu pracy,

W sposób szczególny pod uwagę będą brane małe i średnie przedsiębiorstwa, zatem odpowiednio powinny przygotować się branże gastronomiczna i hotelarska, turystyczna, ślubna, rozrywkowa, sklepy w galeriach handlowych. Wśród tych  podmiotów będą weryfikowani pracownicy i pracodawcy pod kątem:

• warunków pracy/płacy w Państwowej Inspekcji Sanitarnej podczas pandemii COVID-19 oraz placówkach ochrony zdrowia,
• zbadania rozwiązań zawartych w  ustawie z dnia 8 czerwca 2017 r. o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych pod względem  przyznania jednym grupom zawodowym np. diagnostom laboratoryjnym zbyt niskiego wynagrodzenia odnośnie do potrzeb tej grupy zawodowej oraz zróżnicowanie względem innych zawodów z punktu widzenia dyskryminującego charakteru,
• polecenia w sprawie dodatkowego świadczenia pieniężnego, przyznanego osobom wykonującym zawód medyczny, uczestniczącym w udzielaniu świadczeń zdrowotnych i mającym bezpośredni kontakt z pacjentami z podejrzeniem lub zakażeniem wirusem SARS CoV-2, a pomijającego pozostałych pracowników szpitala, w tym tzw. pracowników pomocniczych, mających również bezpośredni kontakt z osobami zakażonymi lub mającymi podejrzenie zakażenia wirusem SARS-CoV-2, które owego dodatku nie uzyskały.

Państwowa Inspekcja Pracy zajmie się dodatkowo weryfikacją przestrzegania rozwiązań prawnych wprowadzonych przepisami tarcz antykryzysowych w zakresie prawnej ochrony pracy.

Jakie dokumenty informujące o zagrożeniu Sars-CoV-2 oraz Covid-19 przygotować na kontrolę PIP ?

Stan pandemii wymusił na pracodawcach obowiązek podjęcia, dodatkowych działań zmierzających do zminimalizowania zagrożenia zarażenia pracowników wirusem SARS-CoV-2. Wynika to z faktu, iż nowy wirus stanowi niespotykane dotąd zagrożenie w środowisku pracy, dlatego należy poddać je szczegółowej analizie i ocenić. Pracodawca powinien zatem uwzględnić zagrożenie wirusem SARS-CoV-2 w procesie oceny ryzyka zawodowego oraz odpowiednio je udokumentować.

Pracodawca ma obowiązek dokonywania oceny i dokumentowania ryzyka zawodowego związanego z wykonywaną pracą oraz wprowadzania i stosowania niezbędnych środków profilaktycznych zmniejszających to ryzyko. Ma również obowiązek informowania pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną przez nich pracą, oraz o przyjętych zasadach ochrony przed zagrożeniami (art. 226 Kodeksu pracy). Ocena ryzyka zawodowego powinna być stale aktualizowana, w szczególności w odniesieniu do zmian mających szczególne znaczenie dla zdrowia pracowników w miejscu pracy.

Przepisy jasno wskazują, iż dokumentacja oceny ryzyka zawodowego powinna być aktualizowana, zwłaszcza w odniesieniu do nowych zagrożeń i szeroko pojętych zmian z których może wynikać szczególny wpływ na zdrowie pracowników w miejscu pracy. Epidemia wirusa SARS-CoV-2 wymusiła na pracodawcach konieczność dokonania ponownej oceny ryzyka oraz aktualizacji kart analizy ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy, na których występuje potencjalne ryzyko zarażenia się koronawirusem, czyli praktycznie na wszystkich stanowiskach. Przeprowadzenie aktualizacji jest konieczne dla wdrożenia w zakładach pracy odpowiednich środków ochrony oraz mechanizmów przeciwdziałania i minimalizowania ryzyka zarażenia koronawirusem.

Zachęcamy zatem do zapoznania się z gotowym rozwiązaniem w postaci AKTUALIZACJI OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO METODĄ RISK SCORE.

W dokumentacji znajdą Państwo specjalnie przygotowaną listę zgodną z wytycznymi zawartymi w ministerialnym rozporządzeniu, dzięki czemu wystarczy by pracownicy złożyli swoje podpisy oraz oświadczenia o zapoznaniu się z aktualizacją oceny ryzyka zawodowego. Dodatkowo do każdego protokołu aktualizującego ryzyko zawodowe o zagrożenia wynikające z pandemii koronawirusa ( SARS CoV-2 / Covid-19) dołączamy opracowaną Instrukcję postępowania na wypadek zarażenia pracownika koronawirusem, dzięki czemu jeśli Twój zakład znajdzie się w takiej sytuacji wystarczy zrealizować wytyczne zawarte w dokumencie.

Co zawiera dokumentacja aktualizacji oceny ryzyka zawodowego:

• protokół z opisem zagrożęnia
• opisane zagrożenie biologiczne, jak również zakażenia wirusowe w stanach pandemii (m. in. SARS-Cov-2 / COVID-19 / koronawirus)
• występujące zagrożenia psychofizyczne.
• zagrożenia czynnikami chemicznymi.
• oddziaływanie na człowieka oraz potencjalne skutki oddziaływania zagrożenia.
• zalecane działania profilaktyczne rekomendowane przez GIS
• dokumenty odniesienia i źródła informacji.
• zagrożenie wirusologiczne na stanowisku pracy oraz źródła i droga przenoszenia.
• prawdopodobieństwo wystąpienia urazu, ciężkość następstw, oszacowanie ryzyka.
• dodatkowe działania które należy podjąć w celu zmniejszenia ryzyka zarówno organizacyjne jak i techniczne
• oszacowanie ryzyka po zastosowaniu dodatkowych działań.
• określenie poziomu ryzyka zawodowego na analizowanym stanowisku
• INSTRUKCJA POSTĘPOWANIA NA WYPADEK PODEJRZENIA U PRACOWNIKA ZARAŻENIA WIRUSEM SARS-CoV-2 BĄDŹ ZACHOROWANIA NA COVID-19

ZAMÓW DOKUMENTACJĘ AKTUALIZACJI OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO O ZAGROŻENIA WYNIKAJACE Z COVID-19 oraz SARS-CoV-2

Artykuł PIP skontroluję ochronę pracowników przed Covid-19 pochodzi z serwisu Ocena Ryzyka Zawodowego - Ryzyko Zawodowe.

Instrukcja BHP w celu zminimalizowania narażenia na zakażenie wirusem SARS CoV-2 i zachorowania na COVID-19

Światowa pandemia to dla pracodawców i służb BHP nowe wyzwanie. Szczególne działania w walce z pandemią koronawirusa wymagane są nie tylko od kierowników instytucji publicznych, lecz również od prywatnych przedsiębiorców. W sytuacji gdy przedsiębiorstwo jest zmuszone aby utrzymać ciągłość pracy i jej charakter nie pozwala na prace zdalną na pracodawce spadają dodatkowe obowiązki. Jak zapewnić bezpieczeństwo pracownikom przed nowym zagrożeniem, jakim jest koronawirus SARS-CoV-2 i zachorowanie na COVID-19?
Przygotowaliśmy dla Państwa INSTRUKCJĘ BHP oraz niezbędne zalecenia jak należy przygotować firmę na zagrożenie wynikające z powstających nowych ognisk choroby.

Przygotowanie instrukcji BHP podstawowy obowiązek pracodawcy

Na podstawie kodeksu pracy jak czytamy w  art. 2374 § 2, jednym z ważniejszych obowiązków pracodawcy jest wydawanie szczegółowych instrukcji i wskazówek dotyczących bhp na stanowiskach pracy. Zgodnie z tą podstawą prawną pracodawca powinien przekazać pracownikom niezbędną wiedzę w zakresie ochrony przed zagrożeniami. Obowiązek taki powstaje bez względu na to, czy pracownicy zatrudnieni są na terenie przedsiębiorstwa, czy zostali oddelegowani do pracy zdalnej w miejscu zamieszkania. W sytuacji pandemii należy jednak zaprzestać prowadzenia szkoleń czy wydawania instrukcji w tradycyjnej formie, np. w większych grupach w salach konferencyjnych. Pracodawcy mogą i powinni instruować swoich pracowników poprzez:

• organizowanie szkoleń on-line,
• wdrożenie formy samokształcenia w formie e-learningu,
• przesyłania instrukcji za pośrednictwem poczty elektronicznej,
• udostępnianie plakatów informacyjnych w ogólnodostępnych miejscach.

Dlatego przygotowaliśmy specjalnie dla Państwa nieodpłatną INSTRUKCJĘ BHP w wersji cyfrowej do pobrania poniżej:

Instrukcja BHP przeciwdziałania koronawirusowi SARS-COV2- COVID19

INSTRUKCJA BHP ZASADY POSTĘPOWANIA ORAZ WYTYCZNE BHP – kary za brak opracowania

Przygotowaliśmy również dla Państwa instrukcję BHP – wytyczne oraz zasady BHP postępowania pracodawców w sytuacji pandemii. Jest to dokument który można wdrożyć w każdym zakładzie pracy nie narażając się na negatywne konsekwencje opisane poniżej. Pobierz dokument elektroniczny.

Pobierz zalecenia BHP dla pracodawców w związku z epidemią koronawirusa

Artykuł 207 § 2 Kodeksu pracy nakłada na pracodawcę obowiązek ochrony zdrowia i życia pracowników poprzez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Oznacza to, że pracodawca powinien podejmować określone działania zmierzające do ochrony pracowników przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki.Zgodnie mianowicie z art. 165 § 1 pkt 1 k.k., sprowadzenie niebezpieczeństwa dla życia lub zdrowia wielu osób poprzez spowodowanie szerzenia się choroby zakaźnej zagrożone jest karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. Odpowiedzialność karną można przypisać także za działanie nieumyślne, co jest zagrożone karą do 3 lat pozbawienia wolności. Jeśli następstwem jest śmierci człowieka, kara ta jest odpowiednio obostrzana. W przypadku działania umyślnego wynieść można nawet 12 lat pobawienia wolności, w przypadku działania nieumyślnego – 8 lat. W przypadku zatem zaniechania podjęcia odpowiednich środków bezpieczeństwa przez osoby zarządzające jednostką organizacyjną w związku z uzasadnionym podejrzeniem transmisji koronawirusa i przyczynienie się w ten sposób do rozprzestrzenienia się choroby COVID-19, managerowie mogą także ponosić odpowiedzialność z art. 165 § 1 pkt 1 k.k. w zw. z art. 2 k.k. W zakresie, w jakim mamy tu jednak do czynienia z odpowiedzialnością karną za zaniechanie podjęcia określonych działań w celu zapobieżenia niezbepiczeństwa dla życia lub zdrowia wielu osób (zgodnie z poglądami doktryny – przynajmniej 6), odpowiedzialność ta aktualizować się będzie wyłącznie w przypadku narażenia życia lub zdrowia wielu pracowników. O prawnym, szczególnym obowiązku zapobiegnięcia skutkowi, warunkującemu odpowiedzialność karną za przestępstwo skutkowe popełnione poprzez zaniechanie, mówić bowiem można tylko w relacji pracodawca – pracownik. Managerowie nie są w szczególności odpowiedzialni za bezpieczeństwo osób bezprawnie przebywających na terenie zakładu pracy.

Artykuł Instrukcja BHP – narażenie na zakażenie wirusem COVID-19 pochodzi z serwisu Ocena Ryzyka Zawodowego - Ryzyko Zawodowe.

Proces szacowania ryzyka zawodowego podczas wykonywania przez pracownika poszczególnych czynności wymaga od oceniających posiadania niezbędnej wiedzy dotyczącej występujących lub mogących wystąpić zagrożeń w miejscach wykonywania pracy czyli zdarzenia potencjalnie wypadkowe.

Zdarzenia potencjalnie wypadkowe

Zdarzenia potencjalnie wypadkowe (ZPW) mają sporo różnych synonimów. Możesz spotkać się z takim nazewnictwem jak:

• niebezpieczne zdarzenie;
• niebezpieczna sytuacja;
• prawie wypadek, często nazywany również z angielska near miss.

Chociaż określeń na zdarzenia potencjalnie wypadkowe jest wiele docelowo są to sytuacje w które nie skończyły się urazem. Zdarzenia w których uniknięcie cech wypadku przy pracy udało się dzięki sprzyjającym okolicznościom.

Wiedza o zdarzeniach potencjalnie wypadkowych powinna wynikać z udokumentowanych informacji dotyczących tego:

• co się dzieje obecnie oraz
• co zdarzyło się w przeszłości

w zakresie bhp. Jednym ze źródeł takich informacji jest analiza wypadków przy pracy i chorób zawodowych oraz tzw. prawie wypadków, czyli zdarzeń potencjalnie wypadkowych.

W zakładach pracy o niewielkiej liczbie wypadków przy pracy brak jest informacji (lub jest ich niewiele) o zdarzeniach wypadkowych. Jeżeli jednak można zidentyfikować zagrożenia i następnie oszacować skutki zdarzenia potencjalnie wypadkowego,  to wielką trudność sprawia określenie prawdopodobieństwa jego wystąpienia. Dlatego z reguły szacuje się prawdopodobieństwo na bardzo niskim poziomie. Dlatego w takich analizach ryzyko też pozostaje małe czy bardzo małe, ale zawsze akceptowalne. Skutkiem jest stwierdzenie: „nie ma potrzeby podejmowania działań prewencyjnych”. Taki sposób postępowania doprowadzić może do zadowolenia z poziomu bezpieczeństwa w zakładzie i uśpienia czujności w tym zakresie.

Rejestracja zdarzeń potencjalnie wypadkowych

Rejestracja i analiza zdarzeń potencjalnie wypadkowych pokazuje rzeczywisty poziom ryzyka zawodowego – zawsze je podniesie i da impuls do wprowadzania działań prewencyjnych w tych miejscach, które działań takich faktycznie potrzebują.Jeśli chcemy poważnie podchodzić do analizy i szacowania oceny ryzyka zawodowego zawsze powinniśmy ująć zdarzenia potencjalnie wypadkowe. Aby tak szerokie ujęcie było możliwe niezbędne są rejestry i opisy zdarzeń potencjalnie wypadkowych z wnioskami prewencyjnymi z zaistniałych zdarzeń.

Brak informacji o występowaniu zdarzeń potencjalnie wypadkowych powoduje również, że:

• nie ma mocnych merytorycznych podstaw do opracowania planu poprawy warunków bhp, a
• okresowa analiza stanu bhp w zakładzie pracy jest bardzo ogólnikowa i spłycona.

W celu otrzymania rzetelnych informacji o potencjalnych zagrożeniach i związanym z nimi ryzyku zawodowym należy, oprócz oceny stanowisk pracy, przeanalizować (określić przyczyny ich zaistnienia): wypadki, zdarzenia potencjalnie wypadkowe oraz awarie.

Każde zagrożenie może stanowić w określonych, sprzyjających okolicznościach, bezpośrednią przyczynę:

• wypadku śmiertelnego,
• wypadku ciężkiego,
• wypadku powodującego czasową niezdolność do pracy lub
• choroby zawodowej,

a co za tym idzie wpływa na wielkość ryzyka zawodowego będącego przecież funkcją rozmiaru strat i prawdopodobieństwa zaistnienia zdarzenia.

Przykład

Nieuwzględnianie w ocenie ryzyka zawodowego zaistniałych w zakładzie zdarzeń potencjalnie wypadkowych może skutkować taką jego oceną, w której ryzyko zawodowe związane z zagrożeniem uderzeniem spadającym przedmiotem podczas sprzątania szaf z dokumentacją jest jednakowe z poziomem ryzyka tego samego zagrożenia u robotnika wykonującego prace transportowe z użyciem suwnicy (w każdym z ww. przypadków nie zanotowano jeszcze w zakładzie wypadku przy pracy). Sytuacja taka nie miałyby miejsca, gdyby w firmie prowadzono (we wszystkich jej wydziałach) obowiązek ewidencjonowania i analizowania zdarzeń potencjalnie wypadkowych.

Incydenty

W wielu zakładach wprowadza się podział wypadków na incydenty i pozostałe wypadki. Incydenty mają charakteryzować się tym, że skutkują drobnymi urazami, które nie wymagają udzielenia pomocy lekarskiej. Czyli incydent to też wypadek, z tym, że doznany uraz jest na tyle lekki, że zazwyczaj po założeniu opatrunku, poszkodowany może wrócić do pracy. Takie wyróżnienie incydentu z grona wypadków przy pracy może powodować błędne rozumienie tego terminu wśród pracowników. Mogą oni mieć niesłuszne poczucie, że incydenty można zaniedbać i nie trzeba wszczynać postępowania powypadkowego. Jest to błędne, ponieważ incydent to również wypadek i postępowanie powypadkowe powinno być przeprowadzone.

Artykuł Zdarzenia potencjalnie wypadkowe a ocena ryzyka zawodowego pochodzi z serwisu Ocena Ryzyka Zawodowego - Ryzyko Zawodowe.

Ocena ryzyka zawodowego dla małego przedsiębiorstwa – pobierz darmowego ebooka.

Specjalnie dla Państwa przedstawiamy doskonałą publikację Państwowej Inspekcji Pracy w jaki sposób przeprowadzić prawidłowo ocenę ryzyka zawodowego. Periodyk pomoże również z sposobem dokumentacji oceny ryzyka zawodowego. Ulotka informacyjna PIP jest nieodpłatna w formacie pdf i możliwe jest jej pobranie z naszej strony. Poniżej znajduje się link – łącze do bezpośredniego pobrania materiałów na temat oceny ryzyka zawodowego w małych przedsiębiorstwach.

Darmowy e-book pt. “Ocena ryzyka zawodowego w małego przedsiębiorstwach” pomoże Państwu w sposób właściwy zidentyfikować zagrożenia występujące w zakładzie pracy, właściwie je opisać i udokumentować oraz podjąć działania prewencyjne w celu zmniejszenia zagrożenia wystąpienia wypadku w pracy.  Zachęcamy do pobrania zapoznania się i podjęcia próby samodzielnego przygotowania dokumentacji oceny ryzyka zawodowego:

Ocena Ryzyka Zawodowego dla małego przedsiębiorstwa – tu kliknij i pobierz darmowy ebook.

Ryzyko zawodowe to prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń związanych z wykonywaną pracą powodujących straty, w szczególności wystąpienia u pracowników niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku zagrożeń zawodowych występujących w środowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy (Polska Norma PN-N-18002).

Ocenę ryzyka zawodowego można rozumieć jako dokładne sprawdzenie i ocenę, co w miejscu pracy może zaszkodzić lub wyrządzić krzywdę pracownikom. Dzięki niej można zweryfikować czy zastosowano wystarczające środki ograniczające lub eliminujące zagrożenia oraz określić, co należy jeszcze zrobić, aby do tego doprowadzić.

Równocześnie zachęcamy dla tych którzy nie chcą wykonywać oceny ryzyka zawodowego we własnym zakresie do skorzystania z naszej pomocy w analizie i wykonaniu właściwej dokumentacji. Możemy również zaproponować Państwu skorzystanie z gotowych szablonów – wzorów kart oceny ryzyka zawodowego do zakupienia w naszym sklepie internetowym.

Artykuł Ocena Ryzyka Zawodowego dla małego przedsiębiorstwa – ebook pochodzi z serwisu Ocena Ryzyka Zawodowego - Ryzyko Zawodowe.

Przeprowadzenie oceny ryzyka zawodowego wymaga przygotowań obejmujących:
a) zapewnienie niezbędnych zasobów,
b) wyznaczenie niezbędnych osób,
c) określenie potrzeb szkoleniowych i przeprowadzenie szkoleń osób przeprowadzających ocenę ryzyka zawodowego,
d) zapewnienie udziału pracowników w ocenie ryzyka zawodowego,
e) zapewnienie dostępu do potrzebnych informacji osobom oceniającym ryzyko zawodowe,
f) sporządzenie wykazu stanowisk oraz wykonanie ich analizy,
g) określenie sposobu informowania o ryzyku zawodowym.

Ad a) Niezbędne zasoby to konieczne do oceny ryzyka środki finansowe, czas pracowników, narzędzia i materiały oraz
dokumenty, w których zgromadzona jest konieczna do oceny ryzyka wiedza. Niezbędne zasoby to również przepisy, normy,
dokumentacje techniczno-ruchowe, instrukcje pracy, procedury wykonywania pracy, literatura itp. Pracodawca wykonując
ocenę ryzyka może korzystać z własnych zasobów, tj. zasobów swojej organizacji (przedsiębiorstwa, zakładu), albo
zlecić jej wykonanie specjalistom spoza organizacji. Usługa specjalistów spoza organizacji może dotyczyć pełnej procedury
związanej z oceną lub nawet zarządzaniem ryzykiem lub mieć charakter doradczy. Zaangażowanie specjalistów lub
firmy zewnętrznej może wynikać również z potrzeb sięgnięcia do zasobów specjalistycznej wiedzy i specjalistycznych
kwalifikacji koniecznych do rozwiązania problemu.
Ad b) Ocenę ryzyka zawodowego w organizacji mogą wykonywać pracownicy organizacji lub specjaliści z zewnątrz.
Osoby wykonujące ocenę ryzyka zawodowego powinny posiadać niezbędną wiedzę w zakresie ochrony pracy, zarówno
z zakresu technicznego bezpieczeństwa pracy, jak również z zakresu prawa pracy. Osoby te powinny umieć identyfikować
zagrożenia, oceniać szkodliwe i niebezpieczne skutki tych zagrożeń oraz znać zasady stosowania środków ochrony
zapobiegających tym skutkom. Muszą posiadać wiedzę na temat zasad oceny ryzyka zawodowego, stosowanych
procedur i metod. Powinny znać organizację zakładu, posiadać wiedzę na temat struktury zatrudnienia, stosowanych
maszyn, urządzeń, procesów, technologii oraz materiałów. Powinny również posiadać kwalifikacje do prowadzenia
konsultacji z innymi pracownikami i ekspertami zewnętrznymi oraz wykorzystywania ich wiedzy.
Do oceny ryzyka zawodowego należy powołać zespół, w skład którego powinni wchodzić pracodawca lub jego przedstawiciel,
wyznaczeni przez niego pracownicy i, jeżeli jest to konieczne, eksperci. Do kierowania zespołem należy wyznaczyć
osobę odpowiedzialną za planowanie i koordynowanie działań. Osoba, która ma przeprowadzać ocenę ryzyka,
powinna być przede wszystkim kompetentna, powinna posiadać właściwe kwalifikacje do wykonania tego zadania.
Często konieczne jest, by zespół wykonujący to zadanie posiadał wiedzę w różnych specjalnościach. W takich przypadkach
zaleca się, by osoby takie były powoływane do zespołu okresowo (np. gdy ocena ryzyka dotyczy wydziału, na
którym znajdują się maszyny lub urządzenia stwarzające specyficzne zagrożenia, urządzeń instalacji elektrycznych itp.)
lub udzielały konsultacji.
Jeżeli ocenę ryzyka mają przeprowadzić specjaliści z zewnątrz, to przed przystąpieniem do wyboru tych specjalistów
pracodawca powinien skonsultować się z pracownikami lub ich przedstawicielami oraz pracownikami służby bezpieczeństwa
i higieny pracy. Podobne konsultacje należy przeprowadzić po zakończeniu pracy specjalistów zewnętrznych
w celu omówienia wyników oceny i wydanych zaleceń. Zaleca się, by konsultanci zewnętrzni posiadali potwierdzenia
swoich kompetencji lub kwalifikacji technicznych. Pracodawca powinien unikać zatrudniania osób z zewnątrz do rozwiązywania
problemów, które mogą być rozwiązane przez pracowników organizacji.
Ad c) Osoby przeprowadzające ocenę ryzyka powinny posiadać ogólną wiedzę w zakresie bezpieczeństwa i higieny
pracy, a ponadto umiejętności wynikające z procedury oceny ryzyka. Obowiązkiem pracodawcy jest ocenić, czy osoby,
które będą wykonywać ocenę ryzyka, taką wiedzę i umiejętności posiadają i, jeżeli jest to konieczne, zapewnić możliwość
nabycia odpowiedniej wiedzy. Wiedza ta może być przekazana w ramach szkoleń przeprowadzonych we własnym
zakresie lub zleconych specjalistom zewnętrznym.
Szkolenia BHP powinny być przeprowadzone według szczegółowego programu. Program taki powinien zawierać, jeżeli to
konieczne, poza wiedzą z bezpieczeństwa i higieny pracy z ukierunkowaniem na zagadnienia występujące w organizacji
(zakładzie), wiedzę odnośnie procedury oceny ryzyka oraz ogólnego podejścia do oceny ryzyka. Ponadto powinien
dotyczyć sporządzania i wykorzystania charakterystyk stanowisk pracy i urządzeń produkcyjnych, identyfikacji i charakteryzowania
zagrożeń, metod jakościowych i, jeżeli to konieczne, ilościowych oceny ryzyka, metod zastosowania
i oceny środków ochrony w celu wyeliminowania lub zmniejszenia ryzyka, ustalania priorytetów w zakresie niezbędnych
działań, monitorowania zagrożeń i ryzyka, informowania pracowników o zagrożeniach i ryzyku z nich wynikających,
zasadach postępowania w sytuacjach awaryjnych oraz prowadzenia dokumentacji w tym zakresie.
Ad d) Nie wszystkie czynności pracowników związane z pracą są wykonywane w oparciu o wymagania określone
w przepisach i normach. Wiele wymagań dla czynności, szczególnie tych, podczas wykonywania których występujące
zagrożenia nie powodują dużych skutków, nie jest ujętych przez przepisy i normy. Jeżeli pracodawca nie opracuje dla
tych czynności instrukcji postępowania, pracownicy tworzą własne zasady postępowania w oparciu o przyzwyczajenia
i nawyki. Potrzebną wiedzę o tak wypracowanych zasadach (niezbędną do oceny ryzyka) można zdobyć przez obserwację
procesu pracy lub przez umożliwienie pracownikom udziału w procesie oceny ryzyka. Uzyskane od nich informacje
mogą być wykorzystane również do opracowania instrukcji pracy — tworzenia „prawa zakładowego”. Należy
zwrócić tu uwagę na to, że informacje uzyskiwane od pracowników powinny być starannie usystematyzowane i sprawdzone,
bowiem ze względu na często występujące sprzeczności w interesach zainteresowanych, informacje te mogą
prowadzić do błędnych wniosków.
Zapewnienie udziału pracowników w ocenie ryzyka bardzo często ujawnia również wiele informacji związanych z nieformalnymi,
niezgodnymi z zasadami i przepisami bezpieczeństwa pracy zachowaniami pracowników i dozoru. Nasilenie
postępowania potocznie nazywanego „na skróty” występuje w pracach wykonywanych sporadycznie, szczególnie
gdy prace te wymagają pracochłonnego przygotowania.
Ad e) Osoby przeprowadzające ocenę ryzyka, poza posiadaniem niezbędnej wiedzy powinny mieć możliwość uzyskania
w miejscu pracy informacji w zakresie norm i wymogów prawnych dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy
oraz ryzyka występującego w danym miejscu pracy. Ponadto osoby te powinny znać właściwe zasady postępowania
w tych dziedzinach, dla których nie ma norm prawnych używanych w miejscu pracy materiałów, urządzeń i technologii,
procedur wykonywania pracy oraz organizacji pracy. Powinny znać zagrożenia, prawdopodobieństwo i częstotliwości
ich występowania oraz zależności między narażeniem na zagrożenie a skutkiem tego zagrożenia, stosowanych i możliwych
do zastosowania środków ochrony eliminujących lub zmniejszających ryzyko.
Aby ocena ryzyka była wykonana prawidłowo i zostały osiągnięte cele, pracodawca powinien umożliwić dostęp do
tych informacji osobom wykonującym ocenę ryzyka.
Ad f) Przystępując do oceny ryzyka należy ocenić potrzeby i zakres prac. Pomocne w tym jest wykonanie wykazu stanowisk
pracy i ich analiza. Wykaz stanowisk pracy pozwala na usystematyzowanie ich ze względu na typ stanowisk,
pod kątem rodzaju prowadzonych na nich prac i wykonywanych czynności. Analiza stanowisk pozwala na wstępną
ocenę pod kątem zagrożeń oraz ustalenia priorytetów. Ocena ryzyka na stanowiskach o znanych poważnych zagrożeniach
będzie wykonywana w pierwszej kolejności. Stanowiska pracy biurowej oraz inne, o niewielkich skutkach zagrożeń,
można świadomie oceniać później, w miarę możliwości i potrzeb. Analiza stanowisk pracy pozwala również na
wytypowanie stanowisk pracy stałych, podobnych oraz często zmienianych o takich samych czynnościach i charakterystykach.
Dla stanowisk stałych, podobnych pozwoli to na wykonanie analizy ryzyka z zastosowaniem zasady podobieństwa —
wykonanie oceny ryzyka dla jednego stanowiska (muszą być spełnione warunki podobieństwa). Na przykład w zakładzie,
który ma wiele stanowisk tokarzy, przy czym każde z tych stanowisk posiada tę samą charakterystykę, ocenę
ryzyka można wykonać dla jednego stanowiska.
Dla stanowisk pracy często zmienianych, na których wykonywane są podobne czynności, ocenę ryzyka można wykonać
dla czynności o tych samych charakterystykach. Na przykład cieśla na budowie wykonuje czynności związane
z przygotowaniem elementów konstrukcji, ich transportem i montażem. Czynności związane z przygotowaniem —
prefabrykacja elementów — mogą być identyczne niezależnie od budowy, transport zaś i montaż elementów — różne,
zależne od warunków na budowie. Ocenę ryzyka można wykonać oddzielnie dla poszczególnych etapów stanowiska
cieśli: przygotowanie elementów, transport i montaż. Pozwoli to na wykorzystanie szczególnych etapów oceny ryzyka
dla różnych budów.
Ad g) Przystępując do oceny ryzyka zawodowego, należy określić sposób informowania pracowników o ryzyku zawodowym.
Od przyjętego sposobu informowania zależy sposób i szczegółowość opracowywania oceny ryzyka, a szczególnie
jego dokumentowanie. Oczywiście można zastosować bardzo uproszczoną metodę informowania o ryzyku zawodowym,
dając pracownikom do podpisania odpowiednio opracowany formularz. Spełniony zostanie wymóg prawny,
ale na pewno nie zostaną osiągnięte wynikające z oceny ryzyka cele. Aby te cele osiągnąć, informowanie o ryzyku
zawodowym należy raczej wprowadzić do programów szkoleniowych z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy dla
poszczególnych grup pracowniczych. Odniesiona zostanie dodatkowa korzyść. Przekazywana na szkoleniu wiedza jest
wiedzą praktyczną, związaną bezpośrednio z wykonywaną pracą, a nie teoretyczną. Uczestnicy szkolenia mogą brać
aktywny udział w szkoleniu i dyskutować o zagadnieniach praktycznie związanych z wykonywaną pracą. Szkolenie
takie jest atrakcyjne. Informowanie o ryzyku zawodowym podczas szkoleń umożliwia również przedstawienie, jak
wpływają środki ochrony na poziom ryzyka.

Artykuł Wymagania gwarantujące poprawną ocenę ryzyka zawodowego pochodzi z serwisu Ocena Ryzyka Zawodowego - Ryzyko Zawodowe.

Zgodnie z definicją rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ocena ryzyka zawodowego a dokładniej samo ryzyko zawodowe to “prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń związanych
z wykonywaną pracą, a powodujących straty. W szczególności chodzi o wystąpienie u pracowników niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku zagrożeń zawodowych występujących w środowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy. Tyle teoria.

Pracownik narażony na niebezpieczeństwo

W uproszczeniu ocena taka ma dać odpowiedź na pytanie: jak często i w jakim stopniu pracownik wykonujący daną czynność narażony jest na kontuzje, choroby bądź innego rodzaju uszczerbek na zdrowiu. Ocena ryzyka zawodowego należy do pracodawcy. Ma on obowiązek przeprowadzania oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy. Musi także stosować adekwatne rozwiązania, aby temu ryzyku przeciwdziałać: je wyeliminować albo chociaż ograniczyć.

Kadra świadoma zagrożenia

Pracownik, zanim zacznie pracę, musi znać ryzyko zawodowe, które się z tym wiąże. W regulaminie pracy powinny znaleźć się obowiązki pracownika względem BHP oraz sposób informowania go o ryzyku zawodowym. Pracodawca, oceniając to ryzyko, powinien współpracować w tej sprawie z przedstawicielami grupy pracowników.

Wszystkie działania w firmie powinny prowadzić do minimalizacji ryzyka zawodowego. W skrajnych wypadkach, jeśli ocena wypadnie negatywnie, a prawdopodobieństwa wystąpienia ciężkiej choroby jest duże, dana praca powinna być przerwana, a zasady jej wykonywania – w miarę możliwości zmienione w jak najszybszym czasie.

Rzetelność oceny ryzyka zawodowego

Od rzetelnego i prawidłowego przeprowadzenia w firmie oceny ryzyka zawodowego zależy bezpieczeństwo pracy. Każdy pracownik, świadomy zagrożeń, będzie ich unikał. Tyle znowu teoria. W praktyce często pracodawcy lekceważą obowiązek przygotowania oceny albo przygotowują ją po łebkach, uważając taką analizę za kolejny biurokratyczny obowiązek, który na przedsiębiorców nakładają przepisy.

Specjaliści podkreślają, że w niektórych przypadkach pracownicy mogą uzyskać zaświadczenie o odbyciu szkolenia okresowego BHP nawet “na odległość”. Tego typu zachowanie jest dość dziwne. W zależności od regionu i wielkości przedsiębiorstwa, w którym ma być wykonane badanie ryzyka, profesjonalna firma BHP za przygotowanie oceny zażyczy sobie od około 90 do 200 złotych za stanowisko pracy. Wykonanie takiej oceny zajmie zwykle od jednego do maksimum trzech dni. To niewiele, patrząc na skutki, które mogą przynieść zaniedbania i zlekceważenie zagrożeń w pracy.

Kara dla szefa

Co istotne, niewykonanie badań ryzyka zawodowego może skutkować dla szefa karą nałożoną przez inspektorów Państwowej Inspekcji Pracy. Wysokość mandatu zaczyna się od 2 tysięcy złotych, a gdy sytuacja się powtarza i pracodawca (albo osoba kierująca pracownikami) nie wykonuje badań ryzyka – grzywna sięga 5 tysięcy złotych.

Kara nakładana jest imiennie na pracodawcę, a nie na jego firmę. Ukarany musi więc zapłacić mandat z własnych pieniędzy. Nie może też wliczyć tej kwoty w koszty prowadzenia działalności. Jeśli zaniedbania są szczególnie poważne, PIP skieruje sprawę do rozpoznania przez sąd. Ten ma już szerszy wachlarz możliwości nakładania grzywny – jej wysokość może poszybować do 30 tysięcy złotych. Jeśli sąd uzna, że pracodawca celowo nie wykonywał poleceń inspektorów pracy i lekceważył ich zalecenia wielokrotnie, grzywna wynieść może nawet 200 tysięcy złotych.

Patrz pod kątem korzyści, a nie kary

Przeprowadzając ocenę ryzyka lepiej mówić jednak nie o grzywnach, a o korzyściach dla firmy. Te daje dobrze przeprowadzona ocena ryzyka zawodowego. Nie chodzi nawet o idące za bezpieczeństwem w pracy lepsze samopoczucie pracowników. Brak wypadków przy pracy to brak odszkodowań i procesów sądowych, niższe składki na ubezpieczenie czy choćby lepszy wizerunek firmy.

Źródło: regiopraca.pl
Autor: Katarzyna Piojda

Artykuł Ocena ryzyka zawodowego. Szef który jej nie zrobi, zapłaci karę. pochodzi z serwisu Ocena Ryzyka Zawodowego - Ryzyko Zawodowe.

Wymagania ogólne zananą są powszechnie jednak oprócz tych wymogów dotyczących oceny ryzyka zawodowego, występowanie w środowisku pracy czynników i zagrożeń takich jak:

a) substancje chemiczne,

b) hałas i drgania,

c) transport ręczny,

d) narażenie na zranienie ostrym narzędziem medycznym,

e) czynniki biologiczne,

wymaga zawarcia w dokumencie oceny ryzyka zawodowego informacji i wymagań określonych w przepisach szczegółowych dotyczących wykonywania w/w rodzajów prac.

Ocena ryzyka związana z występowaniem czynników chemicznych w środowisku pracy

 W ocenie ryzyka zawodowego związanej z występowaniem czynników chemicznych w środowisku pracy, pracodawca jest obowiązany uwzględnić:

1) niebezpieczne właściwości czynnika chemicznego;

2) otrzymane od dostawcy informacje dotyczące zagrożenia czynnikiem chemicznym oraz zaleceń jego bezpiecznego stosowania, w szczególności zawarte w karcie charakterystyki,
o których mowa w odrębnych przepisach;

3) rodzaj, poziom i czas trwania narażenia;

4) wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń w środowisku pracy, jeżeli zostały ustalone;

5) wartości dopuszczalnych stężeń w materiale biologicznym, jeżeli zostały ustalone;

6) efekty działań zapobiegawczych;

7) wyniki oceny stanu zdrowia pracowników, jeżeli została przeprowadzona;

8) warunki pracy przy użytkowaniu czynników chemicznych,
z uwzględnieniem ilości tych czynników.

W przypadkach, gdy występuje narażenie na kilka czynników chemicznych, należy ocenić ryzyko stwarzane przez wszystkie czynniki łącznie. Ocena ryzyka zawodowego związana z występowaniem czynników chemicznych w środowisku pracy, musi zawierać ocenę także tych rodzajów prac, w czasie których może wystąpić istotny wzrost narażenia, w szczególności:

1) podczas remontów i napraw urządzeń;

2) innych działań, które mogą mieć szkodliwy wpływ na bezpieczeństwo lub zdrowie pracowników, także w tych przypadkach, gdy podjęto wszelkie niezbędne środki zapobiegawcze.

Pracodawca jest obowiązany do uzyskania dodatkowej informacji od dostawcy czynnika chemicznego lub z innych dostępnych mu źródeł, jeżeli jest to niezbędne w celu dokonania oceny ryzyka zawodowego.

Ocenę ryzyka zawodowego pracodawca udostępnia lekarzowi sprawującemu profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami.

Ocena ryzyka zawodowego związana z występowaniem hałasu i drgań w środowisku pracy

 Pracodawca ocenia ryzyko zawodowe związane z narażeniem pracowników na hałas lub drgania mechaniczne, wynikające z cech miejsca pracy oraz ze stosowanych w konkretnych warunkach środków lub procesów pracy, ze szczególnym uwzględnieniem:

1) poziomu i rodzaju narażenia, włącznie z narażeniem na hałas impulsowy lub drgania mechaniczne przerywane i powtarzające się wstrząsy;

2) czasu trwania narażenia, w tym czasu pracy w godzinach nadliczbowych, oraz obowiązujących u pracodawcy systemów i rozkładów czasu pracy;

3) wartości NDN oraz wartości progów działania dla hałasu lub drgań mechanicznych;

4) skutków dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników, w tym należących do grup szczególnego ryzyka;

5) skutków dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników wynikających z interakcji pomiędzy hałasem i drganiami mechanicznymi;

6) informacji dotyczących poziomu emisji hałasu lub drgań mechanicznych, dostarczanych przez producenta środków pracy;

7) istnienia alternatywnych środków pracy, zaprojektowanych do ograniczenia emisji hałasu lub drgań mechanicznych;

8) informacji uzyskanych w wyniku profilaktycznych badań lekarskich pracowników;

9) pośrednich skutków dla zdrowia i bezpieczeństwa pracownika, wynikających z interakcji pomiędzy hałasem
i sygnałami bezpieczeństwa lub innymi dźwiękami, które pracownik powinien obserwować w celu ograniczenia ryzyka wypadku przy pracy;

10) skutków dla zdrowia i bezpieczeństwa pracownika, wynikających z interakcji pomiędzy hałasem i substancjami chemicznymi o działaniu szkodliwym na narząd słuchu (substancjami ototoksycznymi), jeżeli umożliwia to stan wiedzy technicznej i medycznej;

11) dostępności środków ochrony indywidualnej przed hałasem lub drganiami mechanicznymi o odpowiedniej charakterystyce tłumienia;

12) pośrednich skutków dla zdrowia i bezpieczeństwa pracownika, wynikających z oddziaływań drgań mechanicznych na środki pracy lub miejsce pracy, takich jak zakłócenia stabilności konstrukcji lub złączy, utrudnione operowanie elementami sterowniczymi, nieprawidłowości w odczytach wskazań aparatury kontrolno-pomiarowej;

13) wpływu niskich temperatur i zwiększonej wilgotności na pracowników narażonych na działanie drgań mechanicznych, a szczególnie drgań miejscowych.

Ocena ryzyka zawodowego w narażeniu na drgania i hałas powinna być wykonywana każdorazowo gdy nastąpiły zmiany warunków wykonywania pracy lub jeśli konieczność weryfikacji wykażą wyniki profilaktycznych badań lekarskich pracowników.

Ocena ryzyka zawodowego na uciążliwości związane z transportem ręcznym

Pracodawca jest obowiązany oceniać ryzyko zawodowe występujące przy ręcznych pracach transportowych, w szczególności biorąc pod uwagę:

1) masę przemieszczanego przedmiotu, jego rodzaj i położenie środka ciężkości,

2) warunki środowiska pracy, w tym w szczególności temperaturę i wilgotność powietrza oraz poziom czynników szkodliwych dla zdrowia,

3) organizację pracy, w tym stosowane sposoby wykonywania pracy,

4) indywidualne predyspozycje pracownika, takie jak sprawność fizyczna, wiek i stan zdrowia.

Ocena ryzyka zawodowego związana z transportem ręcznym, powinna być dokonywana przy organizowaniu ręcznych prac transportowych, a także po każdej zmianie organizacji pracy. Na podstawie oceny ryzyka zawodowego pracodawca jest obowiązany podejmować działania mające na celu usunięcie stwierdzonych zagrożeń.

Ocena ryzyka zawodowego związana z narażeniem na zranienie ostrym narzędziem medycznym

Pracodawca dokonuje oceny ryzyka zawodowego zranienia ostrym narzędziem oraz przeniesienia zakażenia w wyniku ekspozycji na krew lub inny potencjalnie zakaźny materiał biologiczny na danym stanowisku pracy, uwzględniając w szczególności:

1) klasyfikację i wykaz szkodliwych czynników biologicznych określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 222¹ § 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy oraz zagrożenia dla życia i zdrowia spowodowane chorobami, które mogą wystąpić w następstwie zakażenia, a także możliwego działania toksycznego lub alergizującego szkodliwych czynników biologicznych;

2) stan zdrowia pracownika, w tym w szczególności choroby przewlekłe, na które choruje;

3) określenie narażenia, w tym rodzaj, stopień oraz czas jego trwania;

4) czynności, w trakcie których może dojść do narażenia;

5) rodzaje wykorzystywanych do udzielania świadczeń zdrowotnych ostrych narzędzi, warunki pracy, sposób organizacji pracy, poziom kwalifikacji personelu, czynniki psychospołeczne i inne czynniki związane ze środowiskiem pracy;

6) decyzje, wystąpienia i zalecenia pokontrolne organów kontroli i nadzoru nad warunkami pracy, wydane na podstawie ustaleń kontroli przeprowadzonych w podmiocie wykonującym działalność leczniczą.

Ocenę ryzyka zawodowego w narażeniu na zranienie ostrym narzędziem medycznym:

1) okresowo, nie rzadziej niż raz na dwa lata,

2) w każdym przypadku wystąpienia na stanowisku pracy zmian mających lub mogących mieć znaczenie dla zdrowia i bezpieczeństwa pracownika w miejscu pracy

– uwzględniając aktualną wiedzę medyczną i techniczną oraz wiedzę w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym wyniki prac naukowo-badawczych mających na celu eliminację lub ograniczenie przyczyn powodujących wypadki przy pracy i choroby zawodowe.

Ocena ryzyka zawodowego w narażeniu na szkodliwe czynniki biologiczne

Pracodawca przed wyborem środka zapobiegawczego, związanego z narażeniem na szkodliwe czynniki biologiczne, dokonuje oceny ryzyka zawodowego, która uwzględnia w szczególności:

 1) klasyfikację i wykaz szkodliwych czynników biologicznych;

2) rodzaj, stopień oraz czas trwania narażenia na działanie szkodliwego czynnika biologicznego;

3) informację na temat:

a) potencjalnego działania alergizującego lub toksycznego szkodliwego czynnika biologicznego,

b) choroby, która może wystąpić w następstwie wykonywanej pracy,

c) stwierdzonej choroby, która ma bezpośredni związek
z wykonywaną pracą;

4) wskazówki organów właściwej inspekcji sanitarnej, Państwowej Inspekcji Pracy oraz jednostek służby medycyny pracy.

Artykuł Ocena ryzyka zawodowego – szczegółowe wymagania dotyczące niektórych zagrożeń pochodzi z serwisu Ocena Ryzyka Zawodowego - Ryzyko Zawodowe.

Artykuł Prawo pracy a ocena ryzyka zawodowego pochodzi z serwisu Ocena Ryzyka Zawodowego - Ryzyko Zawodowe.

Każdy pracodawca ma obowiązek oceny i dokumentowania ryzyka zawodowego związanego z wykonywaną pracą, stosowania niezbędnych środków profilaktycznych zmniejszających ryzyko zawodowe oraz informowania pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą, i o zasadach ochrony przed zagrożeniami (art. 226 Kodeksu pracy). Brak oceny ryzyka zawodowego jest poważnym naruszeniem obowiązku.

Konsekwencje braku oceny ryzyka zawodowego

Niewykonanie tego obowiązku jest naruszeniem przepisów bhp, za które pracodawca lub osoby kierujące pracownikami mogą zostać ukarani przez inspektora pracy Państwowej Inspekcji Pracy karą grzywny w postaci mandatu karnego w wysokości do 2000 zł, a w przypadku recydywy – 5000 zł.

Inspektor pracy – zamiast wystawiania mandatu karnego – może także skierować wniosek do sądu grodzkiego, czyli właściwego wydziału sądu rejonowego, o ukaranie osoby winnej popełnienia powyższego wykroczenia grzywną od 1000 zł do 30 000 zł.

Ponadto pracodawca niewykonujący nakazu inspektora pracy może zapłacić grzywnę do 10 000 zł, a jeżeli jest osobą prawną lub jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej – 50 000 zł. Natomiast w przypadku wielokrotnego nakładania grzywny jej kwoty to odpowiednio 50 000 zł i 200 000 zł.

Warto jeszcze dodać, że kary te nakładane są na pracodawcę lub osoby kierujące pracownikami imiennie, a nie na firmę. Osoba ukarana musi sama, z własnych środków, opłacić mandat i nie może być on wpisany w koszty firmy.

Artykuł Brak oceny ryzyka zawodowego w firmie pochodzi z serwisu Ocena Ryzyka Zawodowego - Ryzyko Zawodowe.

Czy istnieje najlepsza metoda oceny ryzyka zawodowego. Przepisy prawne nakazują pracodawcy identyfikować zagrożenia, oceniać związane z nimi ryzyko zawodowe, ograniczać je lub, jeżeli jest to możliwe, eliminować oraz dokumentować i informować o poziomie ryzyka pracowników. Problem doboru metod stosowanych do spełnienia wymienionych nakazów pozostawia się pracodawcy. Metody te powinny być adekwatne do prowadzonej działalności, organizacji w zakładzie, rodzaju stosowanych środków produkcji, technologii, zagrożeń itp.

Ryzyko zawodowe można szacować ilościowo i jakościowo. Szacowanie ilościowe może być prowadzone, gdy ma się do dyspozycji odpowiednią liczbę danych statystycznych, dotyczących ilości i rodzaju wypadków przy pracy, zdarzeń niebezpiecznych, chorób zawodowych, czasu narażenia na czynniki środowiska pracy, liczby zatrudnionych itp. Dane te powinny spełniać wymagania statystyki. Nawet jeżeli prowadzi się taką bazę danych, każda zmiana na stanowisku pracy może spowodować, że posiadane informacje nie będą odpowiadać rzeczywistości i ocena ryzyka może być niewiarygodna. Jest to podstawowa przyczyna, która praktycznie eliminuje zastosowanie metod ilościowych do oceny ryzyka zawodowego. Drugą przyczyną małej popularności stosowania metod ilościowych jest ich skomplikowanie i pracochłonność niewspółmierne do efektu, jaki się uzyskuje (wyjątkiem jest tu wartościowanie ryzyka związanego z czynnikami mierzalnymi wg normy PN-N-18002). Metody te nadają się do oceny ryzyka tzw. procesowego w rozpatrywaniu niezawodności i bezpieczeństwa w procesach technologicznych. Nie oznacza to, że nie mogą być stosowane do oceny ryzyka zawodowego. Jeżeli metody oceny ryzyka procesowego są stosowane, np. w zakładach pracy o bardzo dużych zagrożeniach, to wyniki uzyskane tymi metodami powinno się wykorzystać przy szacowaniu parametrów ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy.

Główne metody jakościowe

Praktycznie do oceny ryzyka zawodowego stosowane są głównie metody jakościowe. Są to metody, w których ocena ryzyka zawodowego jest oceną subiektywną i tylko przygotowanie potrzebnych informacji i rzetelne podejście do oceny spowodują, że będzie zbliżona do obiektywnej.

Zaleca się stosowanie metod najprostszych. Dla jednych najprostsza może być metoda dwuparametrowa, w porównaniu np. z grafem ryzyka, w którym parametrów jest więcej. Dla innych jest to metoda, w której parametry ryzyka szacowane są tylko na dwóch lub trzech poziomach. Jaką więc wybrać?

Jakościowe metody oceny ryzyka zawodowego można podzielić na trzy grupy: metody matrycowe, wskaźnikowe i grafy ryzyka. W metodach tych przypisuje się ryzyku umowną wielkość charakteryzującą jego wartość. Ponieważ ryzyko określane jest jako funkcja niepożądanych skutków zagrożenia i prawdopodobieństwa, z jakim skutki te mogą zaistnieć, to wartościom przyjętej skali ryzyka odpowiadają skale niepożądanych skutków zagrożenia i prawdopodobieństwa. Skalom tym przypisywane są odpowiednio wielkości wag liczbowych lub słownych charakteryzujące: ryzyko, skutki zagrożenia i prawdopodobieństwo. Przyjmowane skale mogą być minimum dwustopniowe – stosowane są w metodach najprostszych. Maksymalnie stosuje się zazwyczaj skale siedmiostopniowe. Za optymalną należy uznać skalę pięciostopniową, która daje zadowalające wyniki przy zachowaniu prostego postępowania.

Wybierając metodę należy zapoznać się z cechami charakterystycznymi danej grupy. Metody matrycowe są przeważnie dwuparametrowe, wyjątkiem jest tu metoda JSA (analiza bezpieczeństwa pracy). Cechą charakterystyczną tych metod jest wartościowanie ryzyka na podstawie matrycy zbudowanej z dwóch parametrów. Po oszacowaniu parametrów wartościowanie ryzyka jest bardzo łatwe. Decydując się na wybór metody z tej grupy należy mieć świadomość, że brak parametrów ułatwiających szacowanie, odnoszących się do środowiska pracy, jak np. ekspozycja na zagrożenie lub możliwość ochrony przed zagrożeniem, może uniemożliwić precyzyjną ocenę ryzyka (wyjątek stanowi metoda JSA).

Metody wskaźnikowe są metodami wieloparametrowymi i wielopoziomowymi. Ocenę ryzyka zawodowego ułatwiają takie parametry jak: ekspozycja na zagrożenie, możliwość ochrony przed zagrożeniami, liczba osób narażonych. Wartościowanie ryzyka opiera się na obliczeniu wartości wskaźnika, który jest iloczynem wag parametrów. Wprowadzenie wielu poziomów dla szacowanych parametrów, jak i wartości ryzyka powoduje, że ocena jest pełniejsza i bardziej precyzyjna, a w konsekwencji łatwiejsza w zastosowaniu.

Metody grafów są metodami, w których szacowane są cztery parametry; natomiast pod względem ilości poziomów dla każdego z szacowanych parametrów są najbardziej zróżnicowanymi metodami – od dwóch do pięciu poziomów. Przy małej liczbie poziomów łatwo jest oszacować parametry, ale ocena ryzyka jest mało precyzyjna. W grafach są brane pod uwagę dodatkowe parametry: ekspozycja i możliwość zastosowania ochrony przed zagrożeniami – pozwala to na pełniejszą ocenę ryzyka. Jednak w skrajnych przypadkach przy najniższym i najwyższym poziomie szkód, te dodatkowe parametry często są pomijane. Wartościowanie ryzyka sprowadza się do wyboru “ścieżki”, jest proste i nie wymaga żadnych obliczeń.

Dobierając metodę oceny ryzyka zawodowego należy wziąć pod uwagę: – jakie doświadczenie posiada osoba lub zespół dokonujący oceny ryzyka zawodowego oraz jakie mogą być skutki braku doświadczenia, – jakie informacje (parametry) opisują warunki środowiskowe na stanowisku pracy, – czy te informacje są dostępne, przydatne i wiarygodne, – w jaki sposób przyjęte wartości parametrów ryzyka wpłyną na jego ocenę, – jakie wady ma wybrana metoda.

Liczy się doświadczenie

W skład zespołów oceniających ryzyko zawodowe powinny wchodzić osoby o dużym doświadczeniu zawodowym oraz wiedzy o ocenianych stanowiskach pracy, występujących na nich zagrożeniach. Zespoły powinny umieć posługiwać się metodami oceny ryzyka. W niektórych metodach parametry oceny ryzyka, prawdopodobieństwo zdarzenia lub skutku oraz konsekwencje zdarzenia są opisane w sposób lakoniczny, w związku z czym można mieć wątpliwości co do przypisania szacowanym parametrom odpowiednich wartości. Jeżeli korzystający z takiej metody nie ma doświadczenia w jej stosowaniu, może to prowadzić do błędów w szacowaniu parametru, a tym samym w ocenie ryzyka. Bardzo pomocne jest oparcie szacowania parametrów ryzyka w wybranej metodzie nie tylko na opisie słownym, ale również na wagach liczbowych. Skale szacowania parametrów nie są skalami liniowymi – powoduje to, że nawet gdy opis słowny jest jednoznaczny nie zawsze na jego podstawie, przy braku doświadczenia, da się wyeliminować błędy. Dobrze, jeśli w metodzie oceny ryzyka opisowi słownemu odpowiada skala liczbowa. Pozwala to na uszczegółowienie oceny.

Należy unikać metod (szczególnie przy braku doświadczenia), w których istnieje możliwość dowolnej interpretacji wartości szacowanych parametrów. Należy również unikać metod, w których najniższemu poziomowi ryzyka odpowiada ocena “nie jest wymagane żadne postępowanie”. Jest to sprzeczne z zasadą, że nawet przy ryzyku akceptowalnym powinny być prowadzone działania zapewniające, że ryzyko pozostanie na tym samym poziomie.

Potrzebne informacje

Oceniając ryzyko zawodowe najtrudniej jest oszacować prawdopodobieństwo zdarzenia lub skutku zdarzenia. Przy szacowaniu prawdopodobieństwa należy wziąć pod uwagę historię wypadków, chorób zawodowych i wszystkie inne informacje o skutkach zdrowotnych w zakładzie pracy. Wybierając metodę należy sprawdzić, czy posiadamy potrzebne w tej metodzie informacje: ekspozycja, liczba osób poszkodowanych, możliwość zastosowania środków ochrony, pomiary czynników szkodliwych i niebezpiecznych itp. Oszacowanie prawdopodobieństwa zdarzenia lub skutku zdarzenia jest łatwiejsze w tych metodach, w których uwzględniany jest dodatkowy parametr, taki jak ekspozycja na zagrożenie, ale tylko w tym przypadku, kiedy posiadamy pełną informację dotyczącą pracy w warunkach szkodliwych lub niebezpiecznych. Jeżeli takiej informacji nie ma, korzystniej jest zastosować metodę dwuparametrową, w której szacuje się tylko prawdopodobieństwo skutku zdarzenia i konsekwencję (wielkość skutku).

Jeżeli na stanowisku pracy występują zagrożenia mierzalnymi czynnikami szkodliwymi lub niebezpiecznymi, oraz gdy posiadamy zmierzone ich wartości, najkorzystniej jest zastosować metodę oceny ryzyka zawodowego przedstawioną w normie PN-N-18002:2000 System zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego. W metodzie tej szacowanie ryzyka następuje na podstawie zmierzonych wartości czynników na stanowisku pracy. Ocena ryzyka jest ilościowa, a określona wartość nie podlega dyskusji.

Szacując parametry ryzyka najkorzystniej jest rozpatrywać dłuższy okres, np. ostatnie dziesięć lat. Nie zawsze jest to możliwe. W nowych zakładach pracy, w zakładach, które zmodernizowano, wprowadzono nowe środki bezpieczeństwa lub zmieniono organizację może nie być potrzebnych informacji do szacowania parametrów ryzyka. W takich przypadkach można jedynie skorzystać z informacji z zakładu o tym samym profilu działalności, tej samej organizacji, zastosowanych środkach bezpieczeństwa itp., co nie zawsze da poprawną ocenę ryzyka, ponieważ na różną wartość ryzyka zawodowego przy tych samych warunkach może wpłynąć np. doświadczenie lub wykształcenie pracowników. Zaleca się w takim przypadku zastosowanie metody oceny ryzyka, która uwzględnia parametr skuteczności stosowanych środków ochronnych i powtórne wykonanie oceny ryzyka po pewnym czasie.

Wady i zalety

Najkorzystniejsze jest zastosowanie metody, w której parametry ryzyka scharakteryzowane są precyzyjnie, czytelnie i zrozumiale dla osoby prowadzącej ocenę. Bardziej obiektywną ocenę ryzyka uzyskuje się w metodach, w których do dyspozycji jest więcej parametrów, a każdy z parametrów opisuje wielopoziomowa skala (np. Risk score, Pięć kroków do oceny ryzyka, Grafy itp. ¹). Bardziej precyzyjną ocenę ryzyka uzyskuje się również tymi metodami, w których ryzyko jest wartościowane na więcej niż trzech poziomach. Nie ma w nich gwałtownego przejścia od poziomu “ryzyka akceptowalnego” do poziomu “ryzyka niedopuszczalnego”.

Nie ma metody idealnej, każda z nich ma swoje wady i zalety. Do wad można przede wszystkim zaliczyć: lakoniczny opis poziomów szacowanych parametrów, zbyt mała ilość poziomów, brak wskazówek dotyczących działań profilaktycznych. Metody prezentowane w wielu publikacjach zostały opracowane przez ekspertów na podstawie badań statystycznych i obserwacji zdarzeń. Zawierają one poza wiedzą również osobiste poglądy eksperta na problemy ryzyka.

Wybór metody należy rozpocząć od rozpoznania wiedzy i doświadczenia w ocenie ryzyka zawodowego zespołu wykonującego tę ocenę. Kolejnym krokiem jest ocena dostępnych informacji o stanowiskach pracy i występujących na nich zagrożeniach. Na tej podstawie można wybrać grupę metod, a następnie najkorzystniejszą metodę. Wybór metody do oceny ryzyka związanego z konkretnymi zagrożeniami występującymi na danym stanowisku nie oznacza, że nie można zastosować innej metody do oceny ryzyka na innym stanowisku, a nawet na tym samym do oceny jednego z zagrożeń.

Przykładowo, gdy mamy do czynienia z czynnikami mierzalnymi najlepiej jest ocenić ryzyko metodą wg PN-N-18002. Gdy ocenia się ryzyko dla czynników niemierzalnych korzystniejsze jest zastosowanie innych metod przedstawianych w literaturze. W przypadku braku doświadczenia w stosowaniu metod oceny ryzyka zawodowego, niepełnej lub niepewnej informacji najlepiej jest zastosować jedną z metod dwuparametrowych, w której parametry ryzyka szacowane są przez konsekwencje zdarzenia i prawdopodobieństwa konsekwencji zdarzenia ze skalą liczbową. Przy braku doświadczenia należy zwrócić uwagę również na to, czy wybrana metoda proponuje działania profilaktyczne. Nie wyklucza to korzystania z takich propozycji zawartych w innej metodzie, ale wtedy należy dostosować skalę podpowiedzi do skali wartości ryzyka stosowanej metody, co nie zawsze jest łatwe. W razie wątpliwości, czy ocena ryzyka zawodowego została wykonana prawidłowo, warto powtórzyć ocenę inną metodą. Przy większym doświadczeniu i pełnej informacji, stosując metody wieloparametrowe i wielopoziomowe uzyska się wynik oceny ryzyka zawodowego bardziej obiektywny, zbliżony do rzeczywistego.

Źródło:

Romanowska-Słomka, A. Słomka, Zarządzanie ryzykiem zawodowym, Wydanie II, Tarbonus, Tarnobrzeg 2002.

Artykuł Najlepsza metoda oceny ryzyka zawodowego pochodzi z serwisu Ocena Ryzyka Zawodowego - Ryzyko Zawodowe.

Artykuł Praktyczne sposoby doboru metod oceny ryzyka zawodowego pochodzi z serwisu Ocena Ryzyka Zawodowego - Ryzyko Zawodowe.

W jaki sposób zostanie przeprowadzona ocena ryzyka zawodowego ma decydujący wpływ na świadomość pracodawcy i pracowników odnośnie występujących na stanowiskach pracy zagrożeń oraz na potrzeby stosowania środków ochrony zbiorowej i indywidualnej co w konsekwencji prowadzi do poprawy stanu bhp w przedsiębiorstwie. Najważniejsze zasady przeprowadzania analizy ryzyka zawodowego oraz zarządzania procesami bezpieczeństwa wynikają z obecnego stanu prawnego. Wymagania prawne odnoście zarządzania ryzykiem zawodowym obligują pracodawcę do informowania pracowników o wynikach oceny ryzyka zawodowego oraz konsultowania z przedstawicielami załogi odnoszących się do niej działań.

Kto powinien wykonać ocenę ryzyka zawodowego i dlaczego warto powierzyć to zadanie specjalistom.

O tym kto powinien przeprowadzić analizę oceny ryzyka zawodowego decyduje pracodawca. Oczywiście tak jak wspomniano wyżej powinien skonsultować z przedstawicielami załogi taką decyzję, dobrze by było aby w procesie identyfikacji zagrożeń uczestniczyli pracownicy. Jednym z najlepszych sposobów na właściwe podejście do kwestii oceny ryzyka zawodowego jest przekazanie odpowiedzialności za proces członkowi wyższego kierownictwa, w działaniach koordynacji i planowania np. w niewielkich firmach może zaangażować się sam pracodawca.

Artykuł Jak przeprowadzić Ocenę Ryzyka Zawodowego pochodzi z serwisu Ocena Ryzyka Zawodowego - Ryzyko Zawodowe.