Ocena Ryzyka Zawodowego metoda PHA – Preliminary Hazard Analysis

METODA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO PHA
(tzw. metoda PHA, z ang. Preliminary Hazard Analysis)

CZYLI METODA WSTĘPNEJ ANALIZY ZAGROŻEŃ PHA

Wstępna analiza zagrożeń (ocena ryzyka zawodowego PHA) koncentruje się na identyfikacji wszelkich potencjalnych zagrożeń i przypadkowych zdarzeń, które mogą doprowadzić do awarii lub wypadku. Jest metodą nieznormalizowaną, opartą na wiedzy dostępnej we wstępnej fazie projektowania instalacji, procesu lub obiektu technicznego. Analiza może być stosowana już w momencie, gdy dostępne są diagramy przepływów (PFD – Process Flow Diagram), podstawowe bilanse ciepła i masy, plany działki i rozmieszczenia. W analizie PHA nie są wymagane schematy P&ID (Piping&Instrumentation Diagram).

Celem analizy PHA jest ocena ryzyka z uwzględnieniem dotkliwości możliwych skutków, co w konsekwencji przekłada się na planowanie działań prewencyjnych i środków zaradczych. Wczesna identyfikacja i ocena zagrożeń umożliwia łatwiejsze wprowadzanie zmian projektowych przy znacznie mniejszych kosztach.

Głównymi etapami analizy PHA są:

  • ustalenia wstępne (określenie celu i zakresu, wybór zespołu, zebranie informacji, itp.)
  • identyfikacja zagrożeń
  • oszacowanie prawdopodobieństwa wystąpienia szkody i dotkliwości skutków, wg założonej skali
  • ranking ryzyka i działania następcze.

 

Proces analizy przeprowadzany jest metodą „burzy mózgów”, poprzez systematyczny przegląd dostępnej dokumentacji projektowej. W zależności od złożoności systemu może być konieczny jego podział na części, np. na jednostki procesowe. Dla każdego wybranego elementu ustalane są wszystkie potencjalne zagrożenia, a następnie możliwe przyczyny i skutki. Na podstawie zebranych informacji konstruowana jest tabela, w której podawane jest oszacowane prawdopodobieństwo wystąpienia skutków, ich skala oraz ryzyko. Ranking ryzyka ma na celu określenie czy ryzyko jest dopuszczalne/niedopuszczalne. Ocena zagrożenia, przeprowadzana na etapie projektu wstępnego, ze względu na ograniczoną ilość informacji daje wstępną możliwość identyfikacji obszarów zagrożeń, dzięki czemu już we wczesnym etapie projektu można przewidywać określone działania zapobiegawcze. W miarę rozwoju projektu pojawiają się jednak nowe czynniki, nieuwzględnione w ocenie PHA, mogące w istotny sposób zagrażać bezpieczeństwu. Konieczne staje się wówczas kolejne rozważenie niebezpiecznych obszarów z uwzględnieniem tych właśnie czynników. Dodatkowo weryfikacji podlegają także już wprowadzone środki zaradcze.

Wyniki analizy PHA mogą być wykorzystane do porównania różnych koncepcji projektowych lub jako wsad do bardziej szczegółowej analizy ryzyka.

Metoda pozwala na jakościowe oszacowanie ryzyka i korzysta również z dwóch parametrów:

S – wielkości (stopnia) ewentualnej szkody i P – prawdopodobieństwa powstania takiej szkody.
Parametr wielkość szkody (S) przyjmuje wartości 1 – 6 według następującego zestawienia:

Wielkość szkody:

1. niewielka, znikome urazy, szkody nieznaczne
2. lekkie obrażenia, szkody wymierne
3. ciężkie obrażenia, szkody znaczne
4. wypadek śmiertelny ednej osoby, szkody ciężkie
5. wypadek śmiertelny zbiorowy, bardzo ciężkie szkody na terenie przedsiębiorstwa
6. wypadek śmiertelny zbiorowy, bardzo ciężkie szkody poza terenem przedsiębiorstwa

Prawdopodobieństwo powstania szkody (P) przyjmuje wartości 1 – 6 według nastę-pującego zestawienia:

Powstanie szkody:

1. nieprawdopodobne
2. mało prawdopodobne, szkoda powstaje raz na 10 lat
3. szkoda może się wydarzyć raz w roku
4. dosyć częste, szkoda może się wydarzyć raz w miesiącu
5. częste, szkoda może się wydarzyć raz na tydzień
6. bardzo prawdopodobne
Po oszacowaniu parametrów S i P ryzyko określane (wartościowane) jest według poniższej tabeli:

tabela04metody
Ryzyko określane jest na trzech poziomach:

1 – 3 akceptowalne
    4 – 9    dopuszczalna akceptowalność ryzyka po przeprowadzeniu oceny
powyżej 10    ryzyko niedopuszczalne

PRZYKŁAD

Stanowisko pracy: bibliotekarz, dla zagrożenia uderzeniem przez spadające przedmioty:

wielkość szkody S = 2 (lekkie obrażenia)
prawdopodobieństwo szkody P = 3 (może zdarzyć się raz w roku, w bibliotece panuje porządek)

Oznacza to ryzyko na poziomie 6, czyli dopuszczalna jest akceptacja ryzyka po przeprowadzeniu oceny.

 


Sprawdź inne metody oceny ryzyka zawodowego